Ik begin dit stuk met een nota bene: ongemak in de zin van (dwingende) pijn, laat ik hier buiten beschouwing omdat dit duidelijke een signaal is van het lichaam dat het anders moet. En nu verder….
Stamina. Hoe lang nog? Het gevoel dat het blijven in een yogahouding je een beetje de keel uitkomt, of sterker nog, onmogelijk lijkt, kennen we allemaal wel. De leraar vraagt je nog even te blijven en te ademen. Je zweeft ergens tussen vechten of vluchten. Of terugkomen, of de kiezen op elkaar en doorzetten. Ik herinner me een mooi en krachtig woord uit mijn eerste yoga opleiding: stamina. Het wordt vaak gebruikt als volharden, doorzetten, volhouden, maar in de context van de yoga zoals het toen gebruikt werd was het meer wachten, zien wat er kan ontstaan.
Weerstand. Na een tijdje in dezelfde houding te hebben doorgebracht, bouwt zich vaak onbewust/bewust weerstand op. Die weerstand ontstaat vanuit lichamelijke vermoeidheid (verzuring, verkramping, onprettige sensaties), of vanuit mentale vermoeidheid (hoe lang moet ik nog, het is wel genoeg geweest, ze kan me nog meer vertellen). Beide varianten kunnen geschaard worden onder de noemer ongemak. Zoals genoemd gaan we hier op verschillende manieren mee om. We kunnen vanuit angst reageren: dit kan niet goed zijn, ik kom onmiddellijk terug. Vanuit wilskracht: ik zal doorzetten, ik laat me echt niet kennen. En ook een halfslachtige attitude: ik doe het een beetje, net genoeg om mee te doen. Alle drie de varianten belemmeren een open houding (letterlijk en figuurlijk).
Wilskracht. Doorzettingsvermogen draagt wilskracht met zich mee. Daar is op zich niets mis mee, sterker nog, het wordt maatschappelijk zeer gewaardeerd en er is een heleboel mee te bereiken. We zijn gewend het in te zetten tijdens sport, werk, en soms ook in relatie tot anderen. Helaas kan ook wilskracht een ontspannen (open en voelende) houding stevig in de weg zitten. Het is de kracht van de wil en motiveert tunnelvisie: daar wil ik heen. Ook hier geldt het cliché dat het om de weg of het proces mag gaan en niet altijd om het doel. Misschien helpt het daarbij om onderscheid te maken tussen een doel willen bereiken en een ruimere intentie voor ogen houden, bijvoorbeeld gezondheid, ontspanning, weerbaarheid, nieuwsgierigheid, bewegingsvrijheid en zeker ook kracht (zonder wils).
Onderzoek. Maar hoe dan zonder die wil toch blijven? Als we langer in een houding blijven dan prettig is, worden we uitgedaagd in ons zelfonderzoek: hoe reageer ik op ongemak? Wat gebeurt er dan met me? In hoeverre word ik erdoor ontregeld? In de beoefening van yoga beweeg je steeds naar een ‘voorlopige eindhouding’ en word je uitgedaagd om mét aandacht maar zónder in te grijpen te observeren wat er gebeurt.
Wat vervolgens zou kúnnen gebeuren is dat de weerstand langzaam zijn greep verliest. Key point is dus niet te denken ‘ik mag niet uit de houding terug’ maar om je gedrag van het ogenblik, terwijl je de oefening doet, zo objectief mogelijk te beschouwen. Of zoals Gert van Leeuwen (oprichter Critical Alignment Yoga en Therapie) het beschrijft: “Je komt hierdoor als het ware oog in oog te staan met je angst of vermijdingsgedrag, ambitie, competitiedrang enzovoorts.” En dan kom je terug uit de houding of niet, het is om het even welke beslissing daaruit voortkomt. Best interessant om uit te proberen toch?
Geef een reactie